قند خون در واقع میزان گلوکز موجود در خون است. گلوکز یک قند ساده است که از کربوهیدرات‌های موجود در غذا به دست می‌آید و منبع اصلی انرژی سلول‌های بدن است. برای اینکه بدن بتواند از این انرژی استفاده کند، نیاز به انسولین دارد. انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده تولید می‌شود و به سلول‌ها کمک می‌کند تا گلوکز را جذب کنند.
چرا قند خون مهم است؟
انرژی: گلوکز سوخت اصلی بدن است و برای عملکرد صحیح تمام اندام‌ها ضروری است.
متابولیسم: قند خون در بسیاری از فرآیندهای متابولیک بدن نقش دارد.
سلامت کلی: حفظ سطح قند خون در محدوده طبیعی برای سلامت کلی بدن بسیار مهم است.
چه عواملی بر قند خون تأثیر می‌گذارند؟
- غذا: مصرف کربوهیدرات باعث افزایش قند خون می‌شود.
- انسولین: هورمون انسولین قند خون را کاهش می‌دهد.
- گلوکاگون: هورمونی که در پاسخ به کاهش قند خون ترشح می‌شود و باعث افزایش قند خون می‌شود.
- فعالیت بدنی: ورزش باعث کاهش قند خون می‌شود.
- استرس: استرس می‌تواند بر سطح قند خون تأثیر بگذارد.
- بیماری‌ها: برخی بیماری‌ها مانند دیابت، بیماری کبد و بیماری‌های غدد درون‌ریز می‌توانند بر قند خون تأثیر بگذارند.
- داروها: برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها و داروهای ادرارآور می‌توانند قند خون را افزایش دهند.
قند خون بالا (هیپرگلیسمی)
وقتی قند خون بالاتر از حد طبیعی باشد، به آن هیپرگلیسمی می‌گویند. هیپرگلیسمی معمولاً در افراد مبتلا به دیابت دیده می‌شود.
علائم هیپرگلیسمی:
- تشنگی شدید
- ادرار زیاد
- خستگی
- تاری دید
- گرسنگی
- کاهش وزن ناخواسته
- زخم‌هایی که به کندی بهبود می‌یابند
قند خون پایین (هیپوگلیسمی)
وقتی قند خون پایین‌تر از حد طبیعی باشد، به آن هیپوگلیسمی می‌گویند. هیپوگلیسمی معمولاً در افراد مبتلا به دیابت که داروهای کاهش قند خون مصرف می‌کنند، دیده می‌شود.
علائم هیپوگلیسمی:
- لرزش
- عرق کردن
- تپش قلب
- گرسنگی شدید
- سرگیجه
- تحریک‌پذیری
- سردرگمی
- از دست دادن هوشیاری
چگونه قند خون را کنترل کنیم؟
- رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای غنی از فیبر، میوه‌ها و سبزیجات
- ورزش منظم: فعالیت بدنی به کاهش قند خون کمک می‌کند.
- دارو درمانی: در افراد مبتلا به دیابت، داروهای کاهش قند خون ضروری است.
- کنترل وزن: کاهش وزن در افراد چاق به کنترل قند خون کمک می‌کند.
- مانیتورینگ منظم قند خون: با استفاده از دستگاه گلوکومتر
عوارض طولانی مدت قند خون بالا
اگر قند خون به طور طولانی مدت بالا باشد، می‌تواند به عوارض جدی مانند:
- بیماری قلبی
- سکته مغزی
- آسیب به کلیه‌ها
- آسیب به چشم‌ها
- قطع عضو
- مشکلات عصبی