تصلب شرایین، بیماری‌ای است که در آن رگ‌های خونی سخت و تنگ می‌شوند. این بیماری به مرور زمان و با تجمع چربی، کلسترول، کلسیم و سایر مواد در دیواره داخلی رگ‌ها اتفاق می‌افتد. این تجمع به صورت پلاک‌هایی دیده می‌شود که باعث تنگ شدن رگ‌ها و کاهش جریان خون می‌شوند.
علل تصلب شرایین
علل اصلی تصلب شرایین عبارتند از:
کلسترول بالا: به خصوص کلسترول بد (LDL)
فشار خون بالا: فشار مداوم خون به دیواره رگ‌ها باعث آسیب به آن‌ها می‌شود.
دیابت: دیابت باعث آسیب به رگ‌های خونی می‌شود.
سیگار کشیدن: نیکوتین و مواد شیمیایی موجود در سیگار باعث آسیب به رگ‌ها و افزایش خطر لخته شدن خون می‌شوند.
چاقی و کم تحرکی: این عوامل باعث افزایش سطح کلسترول و فشار خون می‌شوند.
سن: خطر تصلب شرایین با افزایش سن بیشتر می‌شود.
سابقه خانوادگی: داشتن سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی و عروقی خطر ابتلا به تصلب شرایین را افزایش می‌دهد.
علائم تصلب شرایین
در مراحل اولیه، تصلب شرایین ممکن است بدون علامت باشد. اما با پیشرفت بیماری، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:
درد قفسه سینه (آنژین): این درد معمولاً با فعالیت بدنی افزایش می‌یابد و با استراحت کاهش می‌یابد.
تنگی نفس: به دلیل کاهش خون‌رسانی به قلب
خستگی و ضعف: به دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن
گرفتگی عضلات پا هنگام راه رفتن: به دلیل کاهش خون‌رسانی به پاها
عوارض تصلب شرایین
تصلب شرایین می‌تواند عوارض جدی مانند:
حمله قلبی: اگر پلاک‌های داخل رگ‌های قلبی پاره شوند و لخته خون ایجاد کنند، می‌تواند باعث انسداد کامل رگ و حمله قلبی شود.
سکته مغزی: اگر پلاک‌های داخل رگ‌های مغز پاره شوند و لخته خون ایجاد کنند، می‌تواند باعث انسداد رگ‌های مغزی و سکته مغزی شود.
بیماری‌های عروق محیطی: تنگ شدن رگ‌های پاها و دست‌ها که باعث درد و زخم می‌شود.
گشاد شدن و ضعیف شدن دیواره یک رگ که می‌تواند پاره شده و باعث خونریزی داخلی شود.
تشخیص تصلب شرایین
برای تشخیص تصلب شرایین، پزشک ممکن است آزمایش‌های زیر را درخواست کند:
آزمایش خون: برای بررسی سطح کلسترول، قند خون و سایر نشانگرهای بیماری‌های قلبی
الکتروکاردیوگرام (ECG): برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب
اکوکاردیوگرافی: برای بررسی ساختار و عملکرد قلب
تست ورزش: برای ارزیابی عملکرد قلب در حین فعالیت بدنی
آنژیوگرافی: برای مشاهده مستقیم رگ‌های خونی
درمان تصلب شرایین
درمان تصلب شرایین شامل تغییر سبک زندگی و دارو درمانی است. هدف از درمان، کاهش خطر عوارض قلبی و عروقی و جلوگیری از پیشرفت بیماری است.
تغییر سبک زندگی: کاهش وزن، ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و ترک سیگار
دارو درمانی: برای کنترل فشار خون، کلسترول، قند خون و جلوگیری از لخته شدن خون
آنژیوپلاستی و استنت: برای باز کردن رگ‌های تنگ شده
جراحی بای‌پس: برای ایجاد یک مسیر جایگزین برای خون در اطراف انسداد رگ
پیشگیری از تصلب شرایین
برای پیشگیری از تصلب شرایین، رعایت موارد زیر توصیه می‌شود:
رژیم غذایی سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های کم چرب
کاهش وزن: اگر اضافه وزن دارید، تلاش کنید وزن خود را کاهش دهید.
ورزش منظم: حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط در اکثر روزهای هفته
کنترل فشار خون: با استفاده از داروها و تغییر سبک زندگی
کنترل قند خون: در افراد مبتلا به دیابت
ترک سیگار: سیگار کشیدن یکی از مهمترین عوامل خطر برای تصلب شرایین است.