کلسترول یک ماده مومی شکل و چرب است که در بدن تمام حیوانات یافت می‌شود. این ماده برای عملکرد صحیح بسیاری از سلول‌ها ضروری است. کلسترول به ساختن غشای سلولی، تولید هورمون‌های استروئیدی (مانند تستوسترون و استروژن) و تولید ویتامین D کمک می‌کند.
انواع کلسترول
کلسترول در خون توسط پروتئین‌هایی حمل می‌شود که به آن‌ها لیپوپروتئین گفته می‌شود. دو نوع اصلی لیپوپروتئین وجود دارد:
لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL): به عنوان “کلسترول بد” شناخته می‌شود، زیرا اگر سطح آن بالا باشد، می‌تواند در دیواره رگ‌ها رسوب کرده و باعث تنگ شدن رگ‌ها و افزایش خطر بیماری‌های قلبی شود.
لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL): به عنوان “کلسترول خوب” شناخته می‌شود، زیرا به پاک کردن کلسترول اضافی از خون و انتقال آن به کبد کمک می‌کند.
علل افزایش کلسترول
- رژیم غذایی نامناسب: مصرف زیاد غذاهای چرب، گوشت قرمز، تخم‌مرغ، لبنیات پرچرب و غذاهای فرآوری شده می‌تواند سطح کلسترول بد را افزایش دهد.
- چاقی و کم تحرکی: چاقی و کمبود فعالیت بدنی با افزایش سطح کلسترول بد مرتبط است.
- وراثت: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی مستعد ابتلا به کلسترول بالا هستند.
- بیماری‌های دیگر: بیماری‌های مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های تیروئید می‌توانند بر سطح کلسترول تأثیر بگذارند.
- مصرف برخی داروها: برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد بارداری می‌توانند سطح کلسترول را افزایش دهند.
عوارض کلسترول بالا
تصلب شرایین: تجمع کلسترول در دیواره رگ‌ها و تشکیل پلاک که می‌تواند به تنگ شدن رگ‌ها و کاهش جریان خون منجر شود.
بیماری قلبی: تصلب شرایین در عروق کرونر قلب می‌تواند باعث حمله قلبی شود.
سکته مغزی: تصلب شرایین در عروق مغز می‌تواند باعث سکته مغزی شود.
بیماری‌های عروق محیطی: تصلب شرایین در عروق پاها و دست‌ها می‌تواند باعث درد و زخم در این نواحی شود.
تشخیص کلسترول بالا
برای تشخیص کلسترول بالا، پزشک معمولاً آزمایش خون را تجویز می‌کند. این آزمایش سطح کلسترول کل، LDL، HDL و تری‌گلیسیرید را اندازه‌گیری می‌کند.
درمان کلسترول بالا
درمان کلسترول بالا شامل تغییر سبک زندگی و مصرف دارو است.
- تغییر سبک زندگی
- کاهش وزن
- ورزش منظم
- رژیم غذایی سالم (کاهش مصرف چربی‌های اشباع و ترانس، افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و ماهی‌های چرب)
- ترک سیگار
- دارو درمانی:
پیشگیری از کلسترول بالا
برای پیشگیری از کلسترول بالا، رعایت یک سبک زندگی سالم بسیار مهم است. این شامل تغذیه سالم، ورزش منظم، حفظ وزن مناسب و ترک سیگار است.